Inga Ābele
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
Inga Ābele, właściwie Ingrīda Ābele (ur. 5 października 1972 w Rydze) – łotewska poetka, pisarka, dramaturg i scenarzystka. Członek Łotewskiego Stowarzyszenia Pisarzy, laureatka nagrody Rady Bałtyckiej z 2009 r.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ingrīda Ābele urodziła się 5 października 1972 r. w Rydze, gdzie dorastała i uczyła się. Przez jakiś czas pracowała w stadninie koni w Okte w gminie Talsi. W latach 1997–2001 studiowała na Łotewskiej Akademii Kultury[1][2][3][4].
Inga Ābele jest jedną z ważniejszych współczesnych pisarek łotewskich. Jej twórczość cechuje bogactwo języka, wnikliwa analiza poznawcza psychologii człowieka, a także różnorodność kontekstów – w swoich utworach odnosi się zarówno do czasów historycznych, jak i porusza aktualne problemy. Jest członkiem Łotewskiego Stowarzyszenia Pisarzy[5][6].
W 1999 r. wydała pierwszy tom wierszy Akas māja. Jest autorką kilku powieści, opowiadań i sztuk teatralnych, które były wystawiane na deskach łotewskich i zagranicznych teatrów. W 2000 r. napisała scenariusz do filmu telewizyjnego Akas māja. Jest współautorką scenariusza do filmu z 2001 r. Pa celam aizejot w reżyserii Viestursa Kairišsa. W 2006 r. powstał film Tumsie briezi na podstawie jej opowiadania, w reżyserii Kairišsa. Dramatyzowała dzieła literackie dla teatru, m.in. sztukę Skola (2008), opartą na klasycznych dziełach literatury łotewskiej[1][3][4].
W 2003 r. otrzymała Nagrodę Literacką Roku za książkę Lugas. W 2009 r. otrzymała nagrodę Rady Bałtyckiej w dziedzinie literatury, sztuki i nauki za powieść Paisums. W 2018 r. ponownie została laureatką Nagrody Literackiej Roku, tym razem za książkę Duna[7]. Opowiadania Ingi Ābele były także wielokrotnie nagrodzone na corocznym festiwalu Prozas lasījumi[1][4].
Opowiadanie Kamenes un skudras zostało włączone do antologii prozy Best European Fiction 2010 opublikowanej przez Dalkey Archive Press w USA. Powieść Paisums została wydana w języku szwedzkim przez wydawnictwo Ariel w 2009 r., a w 2013 r. w języku angielskim przez Open Letter w USA. Jej powieść Uguns nemodina została wydana w języku litewskim i duńskim w 2007 r., a w 2008 r. w szwedzkim. Tom wierszy Ābele Nature morte à la granat został wydany w języku francuskim przez L’Archange Minotaure w 2005 r. Tom poezji Atgāzenes stacijas zirgi przetłumaczono na język angielski[1][3].
W 2001 r. dramat Tumšie brieži miał premierę w dwóch łotewskich teatrach Jaunais Rīgas teātris i Valmieras Drāmas teātris, następnie w 2002 r. w Staatstheater Stuttgart i podczas Biennale w Bonn oraz w 2008 r. w Grecji. W 2006 r. na podstawie sztuki został nakręcony film. Sztuka Dzelzszāle została wystawiona na Łotwie, w Danii i Finlandii. Dramat Jasmīns miał swoją premierę na Łotwie i w Lucernie. Sztuka Skola wystawiona została w Łotewskim Teatrze Narodowym w 2008 r. Inga Ābele jest także autorką libretta do musicalu wystawionego w Łotewskim Teatrze Narodowym w 2010 r.[1][3][4]
Wybrane działa
[edytuj | edytuj kod]Proza
[edytuj | edytuj kod]- Akas māja, 1999
- Uguns nemodina, 2001
- Sniega laika piezīmes, 2004
- Paisums, 2008
- Kamenes un skudras, 2010
- Audiogrāmata Akas māja, 2012
- Klūgu mūks, 2014
- Duna, 2017
Poezja
[edytuj | edytuj kod]- Nakts pragmatiķe, 2000
- Atgāzenes stacijas zirgi, 2006
Dramaty
[edytuj | edytuj kod]- Lugas, 2003
Sztuki teatralne
[edytuj | edytuj kod]- Tumšie brieži, 2001
- Dzelzszāle, 2003
- Jasmīns, 2003
- Skola, 2008
- Sala, 2009
- Aspazija. Personīgi, 2015
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Inga Abele. Latvian Literature. [dostęp 2020-04-27]. (łot.).
- ↑ Inga Ābele. Literatura.lv. [dostęp 2020-04-27]. (łot.).
- ↑ a b c d Inara Cedrins: Setting the Scene in Latvia: An Interview with Inga Ābele. World Literature Today. [dostęp 2020-04-27]. (ang.).
- ↑ a b c d Inga Ābele. Łotewska Biblioteka Narodowa. [dostęp 2020-04-27]. (łot.).
- ↑ Inga Ābele. Lubimyczytac.pl. [dostęp 2020-04-27].
- ↑ Inga Ābele. British Council. [dostęp 2020-04-27]. (ang.).
- ↑ Zināmi Latvijas Literatūras gada balvas 2018 ieguvēji. Satori.lv. [dostęp 2020-04-27]. (łot.).